|
Tipik Martenzit Yapı |
Dünyadaki aşındırıcı üreticilerinin % 85 ‘i martenzitik yapıda imalat
yapmaktadır. Geri kalan % 15’lik kısım ise, dökme demir, paslanmaz ve
beynitik yapıdadır. Martenzitik yapı en yaygın üretim şeklidir ve son
teknolojidir.
Yüksek karbonlu çelik bilyalar imalat artığı boru, profil, sac ve
ekstra olarak tabir edilen hurdaların içerisine karbon, mangan, silis
takviyesi yapılarak 1600 – 1650 °C de endüksiyon ocağında ergitilip,
atomizasyon sonrası suda soğutulması ile üretilir. Döküm sonrası
bilyalar tav fırınlarında belirli bir derecede tavlanıp suya dökülerek
martenzitik yapı oluşturulur. Bu esnada bilyaların sertliği 63 HRC
civarındadır. Martenzitik yapıdaki çelik bilya ve gritler geçirdikleri
ısıl işlem sonrasında temper fırınlarında 63 HRC sertlikten 40 HRC
sertliğe kadar düşürülebilir.
Kumlamada esas olan, kullanılan kumlama bilya ve gritlerinin
sertiğinin kumlanan yüzeyden en az 3 – 5 HRC daha sert olması
gerekliliğidir ki yüzeyde elde edilmesi gereken temizlik ve pürüzlülük
daha hızlı ve istenen özelliklerde olabilsin. Kumlanan yüzeyin
sertliğinden daha düşük sertlikte bilya kullanmak, kumlama süresini
uzatır ve istenen temizliği yapamaz. Bu durum kumlama prosesinde işçilik
ve enerji sarfiyatının artmasına neden olur. Kumlama prosesi
maliyetinde, kumlama malzemesi sadece % 10-15 ‘ lik bir kısmını
oluşturur. Geri kalan % 85-90 ‘ lık kısmı işçilik ve enerji giderleri
oluşturur. Bu sebepten uygun sertlik ve tane boyutunda malzeme seçimi
proses maliyeti açısından ciddi önem arz eder. Martenzitik yapı 40 – 63
HRC arası sertlik değerlerinde üretim yapmayı sağlayan bir üretim
şeklidir.